Ο μπούλης, το bullying και άλλα χαριτωμένα!!!

- Βρε καλώς τη χοντρούλα!
- Πώς είσαι έτσι βρε γυαλάκια!
- Κοίτα τον πώς τρέχει! Σιγά καλέ, θα πέσεις!
- Πιο αργά δεν μπορείς να διαβάσεις; Μέχρι να τελειώσεις την παράγραφο θα φτάσει απόγευμα!

Όλοι μας έχουμε ακούσει τέτοιες φράσεις ως παιδιά, ή και τις έχουμε πει! Στο σχολείο υπήρχαν πάντα αυτοί που ξεχώριζαν, οι δημοφιλείς, αυτοί που θεωρούσαν τον εαυτό τους καλύτερο με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Αυτοί που δημιουργούσαν κλίκες γύρω τους και ενοχλούσαν ή πείραζαν τους διαφορετικούς. Τη χοντρούλα, τον γυαλάκια, την ατσούμπαλη, τον χαζούλη και πάει λέγοντας... 

Όμως τις λέξεις bullying ως πράξη και bully ως τον δράστη της, τουλάχιστον εγώ τις πρωτοάκουσα σχετικά πρόσφατα, και μάλιστα νόμισα ότι έχουν κάποια σχέση με τον μπούλη (τον μπεμπούλη, χοντρούλη, μαμάκια, το κακομαθημένο βουτυρόπαιδο)!!!
Καμία σχέση! Η λέξη bully (χωρίς να είμαι ειδική) δεν νομίζω ότι έχει ακριβή ελληνική μετάφραση. Την βρήκα ως νταής, παλικαράς, ακόμα και τραμπούκος!!! Αυτός που πουλάει τσαμπουκά επίσης...

Τι είναι λοιπόν αυτό το bullying που τώρα τελευταία έχει γίνει του συρμού και φοριέται τόσο πολύ; Στα ελληνικά αναφέρεται ως εκφοβισμός και χρησιμοποιείται κυρίως όταν γίνεται από μαθητές σχολείου, σχολικός δηλαδή εκφοβισμός. 

• Σίγουρα είναι ανεπιθύμητη επιθετική συμπεριφορά προς ένα άτομο ή ομάδα ατόμων που γίνεται συνεχόμενα και όχι μόνο μία φορά. 
• Μπορεί να είναι λεκτικός (βρισιές, απειλές, προσβολές κλπ.), σωματικός (τρικλοποδιές, φτύσιμο, χτύπημα, μπουνιές κλπ.), κοινωνικός (διάδοση ψεύτικων φημών, αγνόηση και αποκλεισμός του ατόμου κλπ.), ακόμα και διαδικτυακός (φωτογραφίες και σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κλπ.).
• Υπάρχει ανισορροπία δυνάμεων. Οι δράστες είναι με κάποιον τρόπο πιο δυνατοί από αυτούς που υφίστανται τον εκφοβισμό.

Μιλάμε δηλαδή για κάτι σοβαρό, επαναλαμβανόμενο και όχι:

• Απλή πλάκα μεταξύ φίλων για να γελάσουν όλοι.
• Τυχαίο σκούντημα ή σπρώξιμο για να πάρουμε την θέση του άλλου στο παιχνίδι.
• Αγενή συμπεριφορά ή διαφωνία.

Και τώρα που ξεκαθαρίσαμε τι είναι, ας δούμε ποιοι εμπλέκονται σ' αυτό:

Ο δράστης

Μπορεί να είναι επιθετικός και να σε κοροϊδεύει μες τα μούτρα σου, ύπουλος και να λέει άσχημα πράγματα πίσω από την πλάτη σου ή να βάζει άλλους να σου κάνουν κακό, μπορεί επίσης να σου κάνει τον φίλο για να μάθει πράγματα για σένα και να τα χρησιμοποιήσει εναντίον σου.

Ίσως θεωρεί ότι αυτός ο τρόπος συμπεριφοράς τον κάνει δημοφιλή, ίσως έχει προβλήματα στο σπίτι, ίσως δυσκολεύεται να ακολουθεί κανόνες, ίσως παρασύρεται από τους φίλους του...

Το θύμα

Είναι το αντίθετο του "cool" και του μάγκα! Το παιδάκι που θεωρείται διαφορετικό με αρνητικό όμως τρόπο. Το υπέρβαρο ή το αδυνατούλι, το καινούργιο στο σχολείο, αυτό που ντύνεται περίεργα, που φοράει γυαλιά, που έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση και δυσκολεύεται να υπερασπιστεί τον εαυτό του, που φέρεται παράξενα κατά τη γνώμη των πολλών...

Οι παρευρισκόμενοι

Οι μάρτυρες δηλαδή, αυτοί που τυχαίνει να βρίσκονται μπροστά στο περιστατικό. Ο ρόλος τους είναι σημαντικός για την εξέλιξη της κατάστασης. Αυτοί τρία πράγματα μπορούν να κάνουν:

• Να βοηθήσουν ή να ενθαρρύνουν τον δράστη, κάνοντας τα πράγματα χειρότερα. 
• Να κοιτάνε χωρίς να ειδοποιήσουν κάποιον φοβούμενοι να πάρουν το μέρος της μίας ή της άλλης πλευράς. Ίσως να θέλουν να βοηθήσουν αλλά να μην ξέρουν πώς. 
• Να υπερασπιστούν το θύμα χωρίς να φοβηθούν.

Τι κάνουμε λοιπόν;

Το θέμα είναι πολύ σοβαρό και όπως ξέρουμε όλοι μπορεί να πάρει πολύ άσχημες διαστάσεις. Όμως μιλάμε για παιδιά που μερικές φορές μπορούν να παίξουν εναλλάξ και τους τρεις παραπάνω ρόλους. Ως ενήλικες καλό είναι να μην βάζουμε ταμπέλες στη συμπεριφορά τους αλλά να ψάξουμε γιατί φέρονται έτσι και να τα βοηθήσουμε. Να τους δώσουμε τα εργαλεία να επιλύουν τέτοιες καταστάσεις πριν αυτές ξεφύγουν. 

• Κρατάμε ανοιχτή επικοινωνία και επαφή έτσι ώστε να αισθάνονται άνετα να μας μιλήσουν για οτιδήποτε θέλουν.
• Τα βοηθάμε μέσα από συζητήσεις να μπαίνουν στη θέση των άλλων, να καταλαβαίνουν τις απόψεις τους, να διαφωνούν και να επιλύουν προβλήματα χωρίς επιθετικότητα.
• Τα ενθαρρύνουμε να μιλήσουν σε κάποιον ενήλικα χωρίς φόβο ή ντροπή αν εμπλακούν σε τέτοιο περιστατικό. 
• Δίνουμε συμβουλές για το τι να κάνουν αν είναι θύματα: να αγνοήσουν τον δράστη, να το ρίξουν στο χιούμορ, να του πουν ευθέως και σταθερά να σταματήσει, να φύγουν μακριά του.

Πάνω απ' όλα, δίνουμε το καλό παράδειγμα με τη δική μας συμπεριφορά. Τα παιδιά άλλωστε μιμούνται αυτό που βλέπουν. Όταν εμείς φερόμαστε στους φίλους μας, τους συναδέλφους, τους συγγενείς και στα ίδια με καλοσύνη και σεβασμό, τους δείχνουμε με τον καλύτερο τρόπο ότι το bullying, ο εκφοβισμός, το νταηλίκι ή όπως θέλετε πείτε το, δεν έχει θέση στη ζωή μας!!!